Naast de begaafde, individualistische Grieken, altijd tot het nieuwe geneigd, immer overtuigd van de veranderlijkheid en de voortgang van het aards beitel, maken de Romeinen een ietwat logge, fantasieloze indruk. Maar hun rol in het proces der beschaving is daarom niet minder belangrijk. Op het ogenblik dat de Hellenistische beschaving versplinterd dreigt te worden, en overwoekerd door Oosterse invloeden, schept het Romeinse Imperium de ruimte waarbinnen de erfenis van Hellas bewaard en gehoed kan worden, en waarbinnen de verspreiding van het christendom mogelijkwordt. Die ruimte omvat voor het eerst ook Midden- en West-Europa, de gebieden die tot dan toe slechts de zwakke echo hebben opgevangen van wat rond het oostelijk bekken van de oude wereldzee gaande is. Gallië, Germanië, Brittannië, Iberië krijgen deel aan de onschatbare erfenis der oude beschaving. In deze Romeinse wingewesten worden de kiemen gelegd voor de komende ontwikkeling der beschaving, de Westerse cultuur-gemeenschap waarin wij nog leven.
Tegelijkertijd enten de Romeinen op de rusteloze Griekse fantasie en intelligentie hun karakter van tucht en orde. De oude imperiale staatsvorm heeft zich tot in het begin van de nieuwere tijd gehandhaafd, het Romeinse recht ligt nog aan onze jurisprudentie ten grondslag, bestuursvormen voor enorm uitgestrekte gebieden zijn vanuit Rome tot gemeengoed der mensheid geworden. Onze beschaving stoelt rechtstreeks op Hellas, dat de vrije mens gewekt heeft, en op Rome dat de ruimte en maatschappelijke structuur geschapen heeft, en niet te vergeten de taal waarin dit alles bewaard en doorgegeven kon worden.