Vanaf het ogenblik dat de mens systematisch ging nadenken over de natuur, vinden wij het begrip atoom als een hulpmiddel om de natuurverschijnselen te verklaren. Al werd dit begrip soms tijdelijk op de achtergrond gedrongen, toch is het in alle perioden van het menselijke denken op den duur een centraal begrip in de wetenschap over de natuur geweest, zij het in een telkens andere gestalte. Wij zien het als zodanig optreden zowel in de Griekse, de Arabische en de middeleeuwse wijsbegeerte als in de autonome natuurwetenschap die zich na de 17e eeuw ontwikkelde; wel een bewijs dat het iets wezenlijks raakt.
In dit boek worden de verschillende gestalten van het atoombegrip duidelijk ontwikkeld. Tot de 17e eeuw was de probleemstelling in hoofdzaak wijsgerig, daarna voornamelijk natuurwetenschappelijk. Wij moeten echter deze 17e eeuw niet zozeer zien als een scheidslijn dan wel als een periode van accentverschuiving. Het atoombegrip heeft steeds zowel bij wijsgeren als natuurwetenschappelijke denkers een voorname plaats ingenomen. Zelfs bij het hedendaagse atoombegrip verschijnt nog steeds de wijsgerige probleemstelling op de achtergrond, en dat dit niet toevallig is, laat de geschiedenis van het begrip atoom ons zien. Dit werk beweegt zich dus op een terrein waar wijsbegeerte, natuurwetenschap en geschiedenis der natuurwetenschap elkaar ontmoeten, en wel op zodanige wijze, dat het ons een helder inzicht geeft in een belangrijke sector van onze beschavingsgeschiedenis. Het richt zich derhalve tot allen die cultuurhistorisch, wijsgerig of natuurwetenschappelijk geïnteresseerd zijn. Men kan zelfs zeggen, dat men de moderne atoomtheorieen niet geheel kan doorzien, wanneer men de achtergronden niet kent, en dat dit boek derhalve van eminent belang is voor hen die de moderne atoomtheorieën dieper willen doordenken. En welke ontwikkelde rekent zich niet tot deze 'categorie?